Stanisław Szukalski (1893-1987), Tobie ojczyzno! (Portret Zofii Jordanowskiej), 1953
Sangwina na papierze, 48 x 64 cm (rama 62 x 78 cm).
Sygnowany, datowany w lewym górnym rogu.
Niemal niewidoczny ślad uszkodzenia - praca była przecięta i została profesjonalnie naprawiona.
PROWENIENCJA: Praca znajdowała się w kolekcji Zofii i Stanisława Jordanowskich. Po ich śmierci, trafiła do kolekcji brata Stanisława Jordanowskiego, od którego zakupił ją Tadeusz Kwiatkowski, polski przedsiębiorca działający w Stanach Zjednoczonych, który wraz z żoną Heleną stworzył w swojej posiadłości w New Jersey ogromną kolekcję poloników, polskich militariów oraz sztuki. Od Tadeusza i Heleny Kwiatkowskich odkupił ją Mieczysław Rudek, działacz polonijny i kolekcjoner sztuki z Nowego Jorku.
BIBILIOGRAFIA: Praca została wspomniana w dwóch książkach opublikowanych przez Stanisława Jordanowskiego, w obydwu znajduje się także jej reprodukcja (cf. załączone zdjęcia).
- Stanisław JORDANOWSKI, Vademecum malarstwa polskiego, Bicentennial Publishing Corp., Nowy Jork 1988, str. 126.
- Stanisław JORDANOWSKI, Vademecum malarstwa polskiego w USA, Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, Wrocław 1996, str. 80.
*
Obraz przedstawia portret Zofii Jordanowskiej, bohaterki II wojny światowej, żony wybitnego znawcy polskiej sztuki w USA. Była jedną z pięciu kobiet w stopniu podporucznika z przeszkoleniem spadochronowym w AK. Zofia Jordanowska urodziła się 11 V 1913 r. w Warszawie, jako córka Władysława i Bronisławy z Majewskich. W1933 r. wyszła za mąż za kpt. Stefana Sarnowskiego, (Stefan Teodor Sarnowski, 1899-1940, referent taktyczny w Wojskowym Instytucie Geograficznym, zamordowany w Katyniu). W 1939 r. przez Węgry, Jugosławię oraz Włochy przedostała się do Francji. Od 28 I 1940 r. pracowała w Funduszu Pomocy Rodzinom Osób Wojskowych przy ambasadzie RP w Paryżu. Po ewakuacji z Francji przybyła do Wielkiej Brytanii. Od 26 VI 1940 r. do 1 VII 1941 r. pracowała jako sekretarka w Wydziale Kulturalno-Oświatowym PCK. Od 1 IX 1942 r. była w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza, z przeznaczeniem „do pracy w Kraju”. Zaprzysiężona przez Michała Protasewicza („Rawa”) w Londynie 7 X1942 r. We wrześniu 1942 roku pod pseudonimem „Puma”, „Narosz” ukończyła kurs spadochroniarski. Otrzymała zwykły znak spadochroniarski nr 0168. Jednocześnie podpisano umowę stwierdzającą, że: „1. Za czas przygotowań do pracy w Kraju p. Zofia Sarnowska pobierać będzie miesięcznie uposażenie w wysokości Ł. 27.10.0 tj. uposażenie jakie pobierają urzędnicy Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. 2. Przy wysłaniu p. Z. Sarnowskiej do Kraju otrzymuje ona naprzód uposażenie za 6 miesięcy, płatne w dolarach w relacji 1 Ł. = $4. Po okresie 6 miesięcy p. Zofia Sarnowska przechodzi na uposażenie krajowe, w wysokości ustalonej przez Dowódcę Armii Krajowej. W wypadku nieudania się p. Z. Sarnowskiej do Kraju, bez względu z jakiego powodu i przyczyn, o ile zostało jej już wypłacone 6-cio miesięczne uposażenie, zwraca je ona do kasy Oddziału VI Szt. N.W. w całości w walucie, w jakiej je z kasy Oddziału VI otrzymała. W wypadku nieudania się p. Z. Sarnowskiej do Kraju bez względu z jakiego powodu i przyczyn, umowa niniejsza zostaje automatycznie z p. Z. Sarnowską rozwiązana, z tym że dostaje ona jednomiesięczną odprawę w wysokości normalnych poborów. O ile rozwiązanie umowy nastąpi pierwszego dnia miesiąca wypłacone p. Z. Sarnowskiej pobory stanowią jej miesięczną odprawę”.
Po odbyciu kursu spadochronowego decyzją mjr Jaźwińskiego, w dniu 18 VI 1943 r. została skierowana do brytyjskiej organizacji F.A.N.Y. Pracowała w Kwaterze Głównej F.A.N.Y. w Londynie. Od 2 lipca przechodziła szkolenie w Training Centre F.A.N.Y. Kurs obejmował naukę kierowania samochodami oraz kartografię. W lipcu 1943 r. w piśmie do Szefa Oddziału Specjalnego prosiła o skierowanie na kurs mikrofotografii. Kurs fotografii i odbyła w Oddziale Specjalnym. W dniu 15 IX 1943 r. odeszła z Oddziału Specjalnego Sztabu Naczelnego Wodza, została przeniesiona do Oddziału Personalnego. Następnie pracowała w Oddziale Informacyjno-Wywiadowczym Sztabu Naczelnego Wodza. Pracę urzędniczki cywilnej w Wojsku Polskim zakończyła 31 X 1946 r. Tyle archiwum.
Zofia była bliską przyjaciółką Zofii Leśniowskiej, córki generała Władysława Sikorskiego. Miała lecieć z nią na Bliski Wschód, w ostatniej chwili przed wyjazdem otrzymała inne rozkazy. W podróż wypożyczyła Leśniowskiej swój mundur oraz damską garderobę. Właśnie w niej zginęła córka generała Sikorskiego. 24 czerwca 1950 roku Zofia poślubiła Stanisława Jordanowskiego, jednego z nestorów i ekspertów sztuki polskiej w Stanach Zjednoczonych. Zmarła w Nowym Jorku 29 maja 1998 roku.